اندازه گیری محتوای خاکستر مواد غذایی

در  آزمایشگاه های صنایع غذایی، آزمون های متعددی برای بررسی نمونه ها و در نهایت دستیابی به کیفیت نهایی محصول انجام می شود.ساخت و نصب سکوبندی ازمایشگاهی  اندازه گیری رطوبت مواد غذایی و شمارش کپک و مخمر در محصولات غذایی تازه و فرآوری شده، آزمون های ویژه آزمایشگاه های کنترل کیفیت صنایع غذایی هستند که پیش تر درباره تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز آن ها و روش انجام این تست ها صحبت کردیم. در این پست راجع به اهمیت آزمون خاکستر مواد غذایی، تجهیزات مورد نیاز برای انجام این آزمایش و تکنیک های آزمایشگاهی ضروری را شرح می دهیم.

اهمیت آنالیز محتوای خاکستر باقی مانده از مواد غذایی

 خاکستر به بقایای غیر آلی یا معدنی باقی مانده پس از سوزاندن کامل مواد آلی اشاره دارد. بنابراین آنالیز محتوای خاکستر مواد غذایی اطلاعات جامعی در مورد مواد معدنی موجود در ان ارائه می دهد.

یک پژوهشگر صنایع غذایی با انجام آزمایش های متعدد روی خاکستر به دست آمده از مواد غذایی تازه مانند میوه ها یا مواد غذایی فرآوری شده، می تواند آلودگی هایی که سلامت مصرف کننده را به خطر می اندازد، شناسایی کند. علاوه بر این نتایج این آزمایش های کمک می کند کمبود مواد مغذی معدنی یا مقادیر بیشتر از استاندارد آن ها که می توانند به هر حال پیامدهایی برای رفع نیازهای غذایی جامعه داشته باشد، نشان داده شده و راه حل هایی برای برطرف کردن این موارد در  نظر گرفته شود.

تجهیزات مورد نیاز برای تهیه خاکستر مواد غذایی

همان طور که گفته شد، از خاکستر مواد غذایی می توان اطلاعات زیادی به دست آورد به این معنی که ابتدا باید نمونه مورد نظر را داخل کوره تا از بین رفتن کامل محتوای آلی بسوزانید. سپس روی نمونه خاکستر شده آزمایش های مورد نیاز را انجام دهید تا بتوانید داده های ضروری را به دست آورید.

برای تهیه خاکستر مواد غذایی در آزمایشگاه به تجهیزات زیر نیاز دارید:

• هود شیمی
• ترازو آزمایشگاهی
• کوره آزمایشگاهی 1200 درجه
• آون آزمایشگاهی
• بوته چینی یا کروزه با اندازه های مختلف
• انبر مخصوص قرار دادن کروزه در کوره
• دستکش های نسوز مخصوص
• عینک آزمایشگاهی
• سیستم های فیلتراسیون

نکته 1: برای نمونه های مواد غذایی دمای کوره الکتریکی آزمایشگاهی تا حدود 600 درجه سانتی گراد کافی است.

نکته 2: برای نمونه هایی که حاوی قسمت های جامد در مایع است، در برخی موارد لازم است پیش از قرارگرفتن در کوره فیلراسیون انجام شود. برای فیلتراسیون قوی می توان از قیف، صافی های خاص و پمپ خلاء استفاده کرد.

روش های تهیه خاکستر نمونه های مواد غذایی

با توجه به نوع نمونه غذایی ممکن است روش متفاوتی برای تهیه خاکستر آن به کار گرفته شود. همه این روش ها در نهایت باید خاکستری را ایجاد کنند که تمام قسمت های آلی نمونه از بین رفته باشد و آنچه که به جا مانده است، فقط قسمت های معدنی است.

برای تهیه خاکستر به صورت کلی مراحل زیر طی می شود:

1. گرم کردن کوره آزمایشگاهی
2. قرار دادن بوته چینی کاملا تمیز داخل کوره از قبل گرم شده تا دمای مشخص حدود 1 ساعت
3. وزن کردن سریع کروزه برای جلوگیری از تاثیر رطوبت بر وزن
4. قرار دادن وزن مشخصی از نمونه خشک داخل بوته چینی
5. کربنیزه کردن نمونه به وسیله شعله زیر هود شیمی
6. قرار دادن بوته چینی حاوی نمونه داخل کروه با دمای حدود 600 درجه سانتی گراد
7. حرارت دهی به مدت 12 تا 14 ساعت
8. توزین خاکستر به دست آمده پس از مدت زمان معین و خنک شدن کروزه ها

نکات مهم  در تهیه خاکسترهای مواد غذایی

• خاکستر مواد غذایی باید به رنگ سفید یا خاکستری روشن باشد. در صورتی که پس از قرار دادن داخل کوره هنوز لکه های سیاه رنگ مشاهده کردید، باید از نیتریک اسید روی لکه های سیاه کربنی که هنوز اکسید نشده اند استفاده کنید. سپس مجددا کروزه را داخل کوره آزمایشگاهی قرار داده تا فرایند اکسیدن شدن کامل شود.
• اگر نمونه مرطوب است حتما آن را داخل پلیت یا شیشه ساعت به اندازه مناسب، پخش کنید  داخل آون آزمایشگاهی قرار داده تا کاملا خشک شود. سپس با استفاده از نمونه خشک شده می توانید فرایند خاکسترسازی را ادامه دهید.
• پیش از آزمایش، کالیبراسیون آون آزمایشگاهی، کالیبراسیون کوره آزمایشگاه و کالیبراسیون ترازو را بررسی کنید.

• https://hakimazma.com/%d9%87%d9%88%d8%af-%d8%a2%d8%b2%d9%85%d8%a7%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c/%d9%87%d9%88%d8%af-%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1/

• در برخی از موارد می توان از روش خاکسترسازی مرطوب نیز استفاده کرد. با استفاده از روش هضم اسیدی، می توان قسمت های آلی نمونه هذف کرد و آن چه باقی می ماند فقط بخش های  معدنی است. در صورت لزوم می توان از کوره آزمایشگاهی نیز استفاده کرد.